Het overkomt mij niet vaak dat ik bij de inleiding van een boek al een traan moet wegpinken. Het overkwam mij bij het lezen van het boek ” Wat doe ik hier in Godsnaam” van Carel ter Linden. Het boek deed zelfs wat stof opwaaien omdat Carel Ter Linden openbaart dat hij inmiddels meent dat het leven zinloos is. Een opmerkelijke uitspraak voor een man wiens leven in het teken staat van het verkondigen van het woord van God.
Nu kom ik uit een nuchter maar christelijk gezin, dus de hele poppenkast van Bijbel en Symboliek is mij niet zo vreemd. Dat is er bij mij met de paplepel in gegoten. Ik meende dus de verhalen en symboliek te hebben begrepen. Maar na lezing van het boek van Carel ter Linden herleefde ik weer eens écht wat die verhalen en mythen nu werkelijk proberen te verbeelden.
Wat zij verbeelden is dat wij als mensen zullen blijven worstelen met de vraag hoe wij moeten leven als wij toch geen sluitend antwoord kunnen geven over de zin er van. Daar schuilt een moraal idee achter. Dat is wat anders dan hoe wij willen leven.
De vraag ” hoe te leven ?” overstijgt het individu.
Wat die Bijbelse mythen ook verbeelden is waartoe wij in staat zijn als we deze vraag niet onder ogen durven zien. De wrede geschiedenis en het leed van vandaag en morgen laat zien waartoe dit kan leiden.
Maar wat de mythen en de symboliek vooral verbeelden is dat ik moet proberen daar zelf mee in het reine te komen. Hoe moet ik leven ? Niet alleen voor mij zelf, maar vooral hoe te leven op een wijze die past in een groter geheel waarvan ik nog immer niet weet hoe dit groter geheel te benoemen is. Het is verbazingwekkend hoezeer deze vraag door anderen dan mijzelf wordt gesteld. Vroeg of laat, los van ras, kleur, land, cultuur. De woorden zijn vaak anders: Een antwoord blijft altijd uit.
Terecht dat Carel ter Linden stelt dat het niet gaat om de zin van het leven, maar om welke zin men er aan geeft. Ik had mij deze vraag nooit gesteld als ik geen lid zou zijn van de Drie Kolommen. Het lijkt er op dat ik sinds het stellen van deze vragen gelukkiger schijn te worden. Ik voel mij er een tevreden mens door. Vreemd eigenlijk dat een antwoord steeds verder weg lijkt en toch tot tevredenheid stemt. Geen idee hoe het moet; leven, maar ik beeld mij de overtuigingen in dat het moet!
Met verwachtingsvolle overgave.
Net als deze deelneemster van het Zomercarnaval die deze dag viert.
Ton van Til
Mooi geschreven overdenking over onze/jouw worsteling over hoe te leven en in welke context dat dan het beste tot zijn recht kan komen. Het begint natuurlijk eerst om er achter te komen wie wij zelf zijn (ken u zelfe) het proces van een ruwe steen naar een zuivere kubiek. Om een beter mens te worden is volgens mij een lifetime employability. Tijdens dit proces komen we steeds dichter bij wie we (willen?) zijn, om vervolgens daarna de vraag te stellen: hoe wil ik en kan ik zinvol in het leven staan met mijn verworven zelfkennis. Geen makkelijk opgave. Ik betrap mij zelf er ook op wanneer ik met deze complexe materie aan de gang ga, waarbij je jezelf tegenkomt, ik een vrije ruimte ervaar die energie geeft. Deze zoektocht in die vrije ruimte en de antwoorden die niet voor het oprapen liggen of er helemaal niet zijn, is voor mij al zinvol genoeg.
Deze spreuk over zelfkennis stond zoals bekend boven de ingang van de tempel van Apollo in Delphi en wordt toegeschreven aan o.a Socrates. Hij was het die in gesprekken de jongeren en mannen begeleidde op hun zoektocht naar wijsheid over thema’s (deugden) liefde, rechtvaardigheid, vriendschap, waarheid, onsterfelijkheid etc. Deze basiskennis hadden ze nodig om het proces van zelfkennis succesvol in te gaan. Een goed voorbeeld is hoe ik in in het onderwijs ben terecht gekomen en zinvol bezig ben geweest om leerlingen en studenten kennis te bij te brengen in een context van normen en waarden waarvan ik denk dat ze daardoor een beter mens zouden kunnen worden. De (filosofische) discussie ’s over bovengenoemde thema’s behoren dan zeker ook in het onderwijs plaats te vinden. Samen met de docent of begeleider op zoek naar mogelijke antwoorden over belangrijke levensvragen zoals wat is geluk voor een ieder, welke waarden hechten we eraan etc.
We zullen als mens, dat volgens Nietsche een evolutionair tussenstadium is tussen de aap en de Übermensch (also sprach Zarathustra), het ermee moeten doen. Dat Übermensch gevoel zit me toch ook niet helemaal lekker, daar is in de jaren 40-45 iemand anders mee aan de haal gegaan waarvan we weten hoe dat is afgelopen. Gewoon de menselijke maat lijkt me voor de komende 100 jaar voorlopig voldoende.